Nơi di sản của ngòi bút trở thành ngọn lửa cảm hứng cho tương lai
Trong những ngày tháng Tám lịch sử, Bảo tàng Báo chí Việt Nam cùng với Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông đã tổ chức một sự kiện đặc biệt, một cuộc đối thoại sâu sắc giữa quá khứ và hiện tại.
Triển lãm mở đầu bằng sự vinh danh Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc, người đã đặt những viên gạch đầu tiên cho nền báo chí cách mạng Việt Nam.
Triển lãm 'Ký ức Ngày Độc lập và di sản cho Người Trẻ' là câu chuyện về hành trình của báo chí cách mạng Việt Nam - từ những con chữ đầu tiên của Bác Hồ cho đến khi ngòi bút trở thành vũ khí, là tiếng nói hiệu triệu, là nhân chứng sống của những cuộc đấu tranh đầy cam go.
Qua từng trang báo, từng bức ảnh tư liệu, chúng ta sẽ được sống lại không khí sục sôi của Cách mạng Tháng Tám, cảm nhận niềm vui vỡ òa của một dân tộc vừa giành được độc lập.
Ngòi bút thép và hành trình làm nên Độc lập
Bước vào không gian trưng bày, người xem như được quay ngược thời gian, trở về với không khí sục sôi của mùa Thu năm 1945. Mười tấm pano lớn được thiết kế xuyên suốt kể lại câu chuyện về vai trò tiên phong của báo chí cách mạng.
Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Nguyễn Đức Lợi và các đại biểu tham quan khu triển lãm. (Ảnh: Sơn Hải)
Mở đầu bằng sự vinh danh Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc, người đã đặt những viên gạch đầu tiên, không chỉ với tư cách một nhà báo trên các ấn phẩm quốc tế như L’ Humanité, Le Paria, mà còn là người sáng lập ra tờ báo Thanh Niên vào năm 1925, khởi nguồn cho một dòng chảy bất tận. Từ đó, báo chí đã trở thành một vũ khí chiến đấu sắc bén. Hàng loạt tờ báo như Tranh Đấu, Lao Động, Tạp chí Đỏ, Búa Liềm... đã ra đời, không ngừng đấu tranh và cổ vũ các phong trào đòi tự do báo chí, kết nối lòng dân ba miền thành một khối thống nhất. Ngòi bút ấy đã phơi bày tội ác của thực dân Pháp và phát xít Nhật, tái hiện sự tàn khốc của nạn đói năm 1945 qua ống kính của nghệ sĩ Võ An Ninh, để mỗi con chữ, mỗi hình ảnh đều là một lời tố cáo mạnh mẽ.
Mười tấm pano lớn được thiết kế xuyên suốt không gian triển lãm không chỉ là những tài liệu, mà là những trang sử kể câu chuyện về vai trò tiên phong của những người làm báo trong mùa Thu 1945.
Trong bối cảnh sục sôi đó, báo chí đã trở thành tiếng nói hiệu triệu, kêu gọi toàn dân cùng đứng lên dưới lá cờ Việt Minh. Những tờ báo như Việt Nam độc lập, Cứu Quốc, Tiên Phong, Cờ Giải Phóng... đã truyền đi những thông điệp mạnh mẽ của Đảng và Bác Hồ, tập hợp mọi giai cấp, mọi lực lượng vào một mặt trận duy nhất để chống lại kẻ thù.
Khi thời cơ đến, ngòi bút cách mạng đã thể hiện sự nhạy bén phi thường. Báo chí đã kịp thời phản ánh nhận định chiến lược của Đảng về tình thế "Nhật – Pháp bắn nhau", đồng thời tuyên truyền chủ trương khởi nghĩa, chuẩn bị cho một cuộc tổng tấn công.
Và rồi, khí thế của cuộc Cách mạng Tháng Tám đã được thắp lên qua từng tít bài rực lửa. Những bức ảnh tư liệu quý giá về cuộc mít tinh trước Nhà hát Lớn hay hình ảnh Chính phủ Lâm thời đã tái hiện lại không khí hào hùng, thiêng liêng của mùa thu lịch sử 1945.
Các bạn sinh viên thể hiện niềm xúc động và tự hào khi được tham dự triển lãm.
Sau thắng lợi vĩ đại ấy, báo chí tiếp tục hân hoan đưa tin về sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, đánh dấu một trang sử mới của dân tộc. Các tờ báo như Cứu Quốc, Cờ Giải Phóng, Việt Nam Thông tấn xã... tràn ngập niềm vui chiến thắng.
Trưng bày cũng ghi lại những khoảnh khắc đầu tiên của đất nước sau độc lập, như sự kiện Tuần lễ Vàng, hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh dự lễ triển lãm Văn hóa Cứu quốc, và đặc biệt là sự kiện ra đời của Đoàn Báo chí Việt Nam (tiền thân của Hội Nhà báo Việt Nam).
Cuộc hành trình khép lại bằng sự tôn vinh vai trò của nghệ thuật. Những ký họa trên bìa báo, tạp chí kỷ niệm Ngày Độc lập và các tác phẩm tranh cổ động đặc sắc đã thể hiện tinh thần yêu nước và độc lập qua từng nét vẽ, khẳng định rằng báo chí không chỉ là lời nói, mà còn là cả một không gian nghệ thuật, đồng hành cùng dân tộc trên mọi chặng đường.
Những ký họa trên bìa báo, tạp chí kỷ niệm Ngày Độc lập.
Di sản không chỉ nằm trong những tờ báo ố vàng
Điểm đặc biệt và mang tính đột phá của buổi trưng bày chính là sự kết hợp giữa lịch sử và công nghệ hiện đại. Trải nghiệm thực tế ảo AR và các mô hình 3D công trình văn hóa – lịch sử đã tạo nên một không gian tương tác sống động, xóa nhòa khoảng cách thế hệ.
Thay vì chỉ đứng nhìn những hiện vật tĩnh lặng, các bạn trẻ có thể quét mã QR để khám phá một cách trực quan, hay sử dụng công nghệ thực tế ảo để "chạm" vào lịch sử.
Người xem tương tác với các hiện vật qua công nghệ AR hoặc mã QR, thể hiện cách bảo tàng làm mới lịch sử để tiếp cận người trẻ.
Việc phục chế màu những ấn phẩm cũ hay cung cấp mã QR để xem lại thước phim Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập, không chỉ giúp những câu chuyện lịch sử trở nên gần gũi hơn mà còn cho thấy một tư duy làm bảo tàng đổi mới, không ngừng tìm cách tiếp cận người trẻ. Điều này cho thấy di sản không chỉ cần được bảo tồn mà còn phải được "làm mới" để tiếp tục sống và lan tỏa.
Ông Nguyễn Đức Lợi, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam, đã chia sẻ một thông điệp sâu sắc: “Di sản lớn nhất mà cha ông để lại không chỉ nằm trong những tờ báo ố vàng, mà ở tinh thần dấn thân, tinh thần phụng sự Tổ quốc và Nhân dân. Đó mới là ngọn lửa mà chúng ta cần giữ gìn và truyền tiếp”.
Câu nói ấy đã làm rõ ý nghĩa cốt lõi của sự kiện. Trưng bày không chỉ đơn thuần là một cuộc trình diễn các tài liệu lịch sử, mà còn là một lời nhắc nhở về trách nhiệm của mỗi cá nhân trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước. Lịch sử chỉ thực sự có ý nghĩa khi nó được kết nối một cách sống động với hiện tại và trở thành hành trang cho tương lai.
Thông qua sự kết hợp giữa lịch sử và công nghệ, người xem được "chạm" vào từng khoảnh khắc hào hùng của dân tộc, để di sản của ngòi bút chiến đấu trở thành ngọn lửa cảm hứng cho tương lai.
Đến với Triển lãm, mỗi người tham quan không chỉ mang về những bức ảnh hay kỷ niệm, mà còn mang theo một niềm tự hào, một cảm hứng để học tập và sống có trách nhiệm hơn với đất nước.
"Tôi mong rằng, sau khi rời khỏi không gian này, mỗi bạn sinh viên, học sinh sẽ mang về cho mình không chỉ vài bức ảnh check-in, mà còn mang theo một niềm tự hào, một cảm hứng để học tập, để sống có trách nhiệm hơn với đất nước", ông Lợi bày tỏ.
"Ký ức Ngày Độc lập và di sản cho Người Trẻ" đã thành công trong việc tạo ra một không gian ý nghĩa, nơi lịch sử không chỉ được kể lại mà còn được cảm nhận và tiếp nối, khẳng định rằng di sản của một dân tộc đã vùng lên giành quyền sống sẽ luôn là ngọn đuốc thắp sáng cho tương lai.
Nguồn: baotangbaochi.vn/congluan.vn
